Wanneer schrijf je je levensverhaal?

Door Edwin Gitsels / Biografiebureau Dit is je leven - 13/03/2021

De vraag ‘Wanneer schrijf je je levensverhaal?’ is op twee manieren te beantwoorden: 1/ In welke fase van je leven? Waar haal je dan de tijd vandaan? En 2/ Op welke dagen, op welk tijdstip, in welke maand? Hoeveel tijd kost het überhaupt? En de grootste valkuil bij lange termijnplannen: hoe voorkom je uitstelgedrag?

Om met de vraag ‘in welke fase van je leven’ te beginnen: de aanname is dat een biografie hoort bij de laatste jaren van je leven. Als we geen spannende dingen meer verwachten en van achter de geraniums kunnen terugkijken op een al dan niet welbesteed bestaan. Dat is een misvatting. Twee zeer succesvolle biografieën van de laatste jaren zijn die van voetballeeuwin Lieke Martens en vlogster Monica Geuze. Lieke was 25 toen ze haar boek schreef, Monica pas 22. Nu gaat het er niet om dat we allemaal een bestseller moeten scoren, maar het geeft aan dat je al op jonge leeftijd een levensverhaal waard bent. Ook als je geen bekende persoon bent. Er zijn twee voordelen van een biografie op jonge leeftijd. 1/ Je kunt je ouders er een groot plezier mee doen. (De gangbare opvatting is: een biografie is voor (klein)kinderen. Andersom kan net zo goed!) 2/ Je kunt over 10 of 20 jaar teruglezen hoe je vroegere ik naar het leven keek. Zo kun je zien welke ontwikkelingen je hebt doorgemaakt. Uiterst leerzaam èn vermakelijk!

JE AUTOBIOGRAFIE SCHRIJVEN KAN OP ELKE LEEFTIJD

Je autobiografie schrijven kan dus op elke leeftijd. Maar hoeveel tijd kost het schrijven van een boek? Dat hangt van zeer veel factoren af. Zoals: hoeveel pagina’s moet het worden? En hoe bedreven ben je in schrijven?  Een andere manier om ernaar te kijken is: wanneer wil je dat het af is?
Ik schrijf momenteel biografieën voor drie cliënten tegelijk. Eén van hen is ernstig ziek, zij heeft niet lang meer te leven. Dat boek moet zo snel mogelijk af. De tweede is al 95 jaar. Als hij de geboorte van het boek nog mee wil maken, kan ik er ook beter niet al te lang over doen. Al is hij van plan 100 te worden, je kunt maar beter het zekere voor het onzekere nemen. En nummer drie gaat over een echtpaar dat in november 50 jaar getrouwd is. Zij krijgen boek over hun leven cadeau van de hele familie. Dat boek moet dus in oktober klaar zijn. Zo heb jij vast ook een datum hebben waarvan je zegt: het zou mooi zijn als het boek er dan is.

SCHRIJVEN IS WERKEN

‘Begin with the end in mind,’ zei Stephen Covey. Vervolgens kun je terug gaan rekenen. Als een boek op 1 november af moet zijn, en je gaat er op 1 mei aan beginnen, dan heb je een half jaar. De eerste twee maanden heb je nodig om informatie te verzamelen, de laatste maand heb je zeker nodig voor de eindredactie, de opmaak en het drukken. Hou je drie maanden over.
Stel, je wilt een boek van 120 pagina’s, met 300 woorden per pagina. Dan heb je een kleine 36.000 woorden te schrijven in drie maanden. Dat is 12.000 woorden per maand, zo’n 3000 woorden per week, 500 woorden per dag, zondagen vrij. Probeer eens uit hoelang je over 500 woorden doet, gemiddeld. Als dat een uur is, moet je dus van maandag tot en met zaterdag elke dag 1 uur schrijftijd inplannen.
Dit klinkt misschien simplistisch, maar schrijven is echt gewoon werk. Gaan zitten en aan de slag gaan. Het romantische beeld van auteurs die wachten op inspiratie en dan in één klap de prachtigste teksten schrijven, bestaat niet.

JE TOEKOMSTIGE ZELF VERSUS JE HUIDIGE ZELF

De beroemde Britse schrijver Anthony Trollope (1815-1882) schreef 65 boeken en twee toneelstukken, en daarnaast nog een stapel korte verhalen, artikelen en brieven. Zijn geheim? Hij mat zijn voortgang in brokjes van een kwartier. Hij nam als doel voor ogen om elke 15 minuten 250 woorden te schrijven. En dat drie uur per dag. Elk kwartier had hij de voldoening van ‘weer 250 woorden af.’ Met als dagelijks resultaat 3 uur x 4 kwartier x 250 woorden = 3000 woorden.

Wat Trollope deed, was een slimme manier om een van de grootste valkuilen van lange-termijn-projecten te ontlopen: uitstelgedrag. Elk mens heeft daar last van, al eeuwenlang. Dat komt omdat ons brein zo is ontworpen dat we onmiddellijke beloningen hoger waarderen dan toekomstige beloningen. Zoals expert in uitstelgedrag James Clear het uitlegt: stel je voor dat je twee zelven hebt. Een Huidig Zelf en een Toekomstig Zelf. Als je doelen voor jezelf stelt, zoals afvallen, een taal leren of een boek schrijven, dan maak je plannen voor je Toekomstige Zelf. Maar alleen je Huidige Zelf kan nu, vandaag actie ondernemen. En je Huidige Zelf houdt van directe opbrengst, niet dat lange-termijn gedoe.

EEN GOED PENSIOEN OF EEN GEWELDIGE JAS

Ons Toekomstige Zelf wil een goed pensioen. Maar ons Huidige Zelf denkt: ik wil op vakantie en ik wil die mooie auto! Ons Toekomstige Zelf wil een autobiografie. Maar ons Huidige Zelf wil uitslapen, Netflix bingewatchen, Facebooken, een appeltaart bakken. En als de deadline zo pijnlijk dichtbij is dat het een probleem wordt van ons Huidige Zelf, dan ondernemen we actie. Als het niet al te laat is.

Daarom hebben wij als mensheid een groot probleem. Want zet 7 miljard van ons op een planeet en zeg: je mag niet meer vliegen of vlees eten, anders wordt het hier bloedheet en stijgt de zee zes meter. Wanneer? Vijftig jaar na je dood!  En de Toekomstige Zelf van politici wil misschien best een betere wereld, maar hun Huidige Zelf wil vooral op het pluche blijven zitten. Maar ik dwaal enorm af.

OPKNIPPEN IN KLEINE STUKJES

De truc is om, zoals Trollope, het probleem op te knippen in kleine stukjes en de eerste van die stukjes een deadline mee te geven binnen de belevingswereld van het Huidige Zelf. Ikzelf bijvoorbeeld wil in vier weken tijd een e-book schrijven, ‘Schrijf je autobiografie in 8 stappen.’ Op drie ochtenden in de week  heb ik twee uur gepland om tussen de 800 en 1200 woorden te tikken. Trollope doet dat in een uurtje, dus dan moet ik het zeker redden!

Kortom, bedenk een plan. Knip het proces op, en zet de eerste stap voor morgen in je agenda. Dan wordt het een ding van je Huidige Zelf.  Daarmee vergroot je de kans dat je over zes maanden je autobiografie af hebt aanzienlijk!

En wil je helemáál zeker weten dat het gaat lukken, gebruik dan mijn e-book Schrijf Je Autobiografie in 8 Stappen als gids.