Ddoor Edwin Gitsels / Biografiebureau Dit is je leven - 07/06/21

Een van de grootste genieën uit de menselijke geschiedenis, Leonardo da Vinci, droeg altijd en overal een notitieblok bij zich. In totaal vulde hij in zijn leven een kleine 30.000 bladzijden. Als deze homo universalis, dit superbrein daar zoveel baat bij had, is het wellicht verstandig om zijn voorbeeld te volgen. Leonardo kende het geheim waarom aantekeningen en notities maken je leven enorm verrijkt. Bijkomend voordeel: mocht je ooit je levensverhaal willen vastleggen, dan ligt de research al min of meer klaar!

Als ik een kantoorboekhandel binnenloop zie ik vaak zo’n draaizuil staan met notitieboekjes van merken als Moleskine en Paperblanks. Dan kan ik alleen door mijn complete voorraad zelfbeheersing aan te spreken voorkomen dat ik ze allemaal opkoop. Mijn betere helft Petra wijst mij er dan fijntjes op dat ik thuis nog een stuk of 10, 15 maagdelijke aantekenboekjes heb liggen. Zo hebben we allemaal onze eigenaardigheden; Petra heeft meer tassen dan Imelda Marcus schoenen. (Dit is een hyperbool, lieve lezers.) Zwetend en trillend verlaat ik de zaak.

Vanwaar die zwakheid? Ik heb erover nagedacht en het gaat verder dan mijn bewondering voor de schoonheid van de boekjes zelf. Een leeg notitieboekje is voor mij zoiets als drie lege weken in mijn agenda omdat het vakantie is zonder iets te hebben geboekt.  Een combinatie van vrijheid en opwinding over waar die leegte mee gevuld gaat worden. Momenteel gebruik ik een gelinieerd boekje met A5 formaat. Op de linnen, stijlvol grijze hardcover staat ‘Dream big, never quit’. Crèmekleurig papier, met een wit lintje als bladwijzer. € 3,99 bij de Action. Ongelofelijk. Ik heb inmiddels 130 pagina’s volgekalkt met aantekeningen voor blogs, biografieën, levenskunst, mooie quotes en alles waar ik me verder mee bezig houd.

VERBIJSTEREND TESTAMENT

De grootmeester van het notitieboek is Leonardo Da Vinci. Zijn aantekenboeken zijn met recht ‘het meest verbijsterende testament’ genoemd ‘van de macht van de menselijke observatie en verbeeldingskracht, die ooit op papier is gezet’. Aldus Walter Isaacson in zijn magistrale biografie van Da Vinci.
‘De nog bestaande 7200 bladzijden vertegenwoordigen ongeveer een kwart van wat Leonardo in werkelijkheid heeft geschreven. […] Leonardo’s aantekenboeken zijn niets anders dan een verbazingwekkende meevaller, een vastgelegd verslag van toegepaste creativiteit.’

Omdat papier duur was in de 15^e eeuw krabbelde Leonardo elk hoekje van zijn aantekenboeken vol. Als hij op de laatste pagina was beland, begon hij weer vooraan. Dan schreef, krabbelde, schetste en tekende hij verder op de nog lege kantlijnen of maagdelijk gebleven stukjes. Tel daarbij op dat hij een genie was op de meest uiteenlopende gebieden, van muziek tot toneel, van anatomie tot mechanica, van schilderkunst tot aerodynamica, van beeldhouwen tot waterhuishouding, van kosmologie tot ornithologie. En je kunt je voorstellen dat zijn aantekenboeken een duizelingwekkende kaleidoscoop aan inzichten en ideeën bieden die te samen een ongekende ode aan de ‘schoonheid van een universele geest’ (Isaacson’s woorden) zijn.

Da Vinci begon aanvankelijk met deze aantekenboeken om scènes vast te leggen die de menselijke emoties tonen. Hij schreef: ‘Als je door de stad loopt, observeer, noteer en denk dan na over de omstandigheden en het gedrag van mensen als ze ruziën, of lachen, of aan het vechten gaan.’ Dat is de kern van zijn grootsheid: hij kon observeren als geen ander, hij keek niet alleen, hij zag en doorzag. Hij ontleedde menselijke lichamen om te begrijpen hoe spieren werken en van binnenuit een beweging te kunnen schilderen of beeldhouwen. Daarom wist hij ook de subtielste glimlach uit de kunstgeschiedenis op een schilderij vast te leggen.

ALSOF JE MET JEZELF BRAINSTORMT

Ernst Jan Pfauth van De Correspondent schreef: ‘Door je leven [in notitieboekjes] vast te leggen leer je jezelf beter kennen, je werk beter te doen en je mooiste gedachten te bewaren.’ De Amerikaanse schrijver Steven Johnson noteert al zijn invallen en gedachten in één groot Google document en leest ze regelmatig terug. ‘Het is alsof je met jezelf brainstormt,’ zegt hij daarover. ‘Je ziet je vroegere zelf een idee aftasten dat inmiddels volstrekt logisch is. Of, nog beter, je wordt herinnerd aan een idee dat opeens relevant blijkt voor een nieuw project.’

Ik herken dat. Wat het voor mij ook is, is een backup van mijn kortetermijngeheugen. Je kunt nu eenmaal niet alles onthouden, maar door het op te schrijven voorkom je dat waardevolle ideeën gedachten in rook opgaan als half vergeten droomflarden die definitief oplossen in de stoom van de hete ochtenddouche.
Als je vervolgens ook nog een systeem hanteert om je notities te rubriceren en terug te kunnen vinden, heb je een goudmijn aan multi-toepasbare informatie. Boeken – mits ze niet van de bibliotheek zijn –  lees ik altijd met een potlood in de hand; ik zet strepen en uitroeptekens in de kantlijn en Q’s bij quotes die ik waardevol vind of die me raken. Als ik het boek uit heb en ik lees opnieuw alle stukken die ik heb voorzien van aantekeningen doemt er een soort samenvatting uit op van wat voor mij belangrijk is. De passages die mij bij de tweede lezing opnieuw treffen schrijf ik op. Met de hand, want door de fysieke handeling van het schrijven beklijft de inhoud meer dan wanneer ik het intik op mijn laptop.

Mijn notitieboekjes geef ik paginanummers. Vervolgens tik ik een inhoudsopgave waarbij ik thema’s en onderwerpen van de notities benoem. Zo staat alle door mij opgedane boekenwijsheid in één groot Word-document waar ik door gebruik van steekwoorden snel dingen in terug kan vinden.

 

GEEF KLEUR AAN JE NOTITIES

Maar ik blijf zoeken naar verdere perfectionering. Vandaag ontdekte ik een tip van een oud analist van de Amerikaanse luchtmacht, Chris Smith: slimmer noteren door kleurgebruik. Een notitietruc die hij leerde bij de US Air Force om foutloos, praktisch en neurologisch verantwoord aantekeningen te maken. Hij gebruikt vier kleuren: zwart voor algemeen, blauw voor notities en reacties van klanten, rood voor acties of taken voor zijn team en groen voor actie of taken die bij klanten liggen. Mindmapping- en notitie-expert Michael Tipper zegt daarover: ‘Monotone tekst maakt het lastig om dingen terug te vinden. Voeg een vleugje kleur toe… en plotseling komen de notities tot leven. Ze zijn uniek, herkenbaar, beter te onthouden en interessanter. Dat betekent dat ze beter in je brein blijven kleven. En dat ze op een later moment een stuk makkelijker terug te vinden zijn.’

Ik weet nog niet welke notitie-categorie ik welke kleur ga geven, maar ik heb sterk het gevoel dat ik hier veel baat bij ga hebben.

Uiteraard zijn er voor de digitalen en papierlozen onder ons volop schitterende apps voor het maken van notities en het bewaren van alles wat je tegenkomt op internet, zoals Google Keep, Evernote en SimpleNote. Ik gebruik To Do, maar de tastbare papieren variant blijft voor mij onmisbaar. Ik heb een map vol met uit kranten en tijdschriften geknipte recensies van boeken, cd’s en films die vijf sterren kregen. Nog geen idee wat ik daarmee kan of wil, maar het voelt als een schatkistje. In mijn bureau en in een archiefkast heb ik grote stapels notitieboeken en – boekjes, volgeschreven schriftjes, dagboeken en agenda’s. Als die allemaal als digitale documenten in the cloud zouden zweven zou ik er niet half zo gelukkig van worden.

VERTROUW NIET OP JE GEHEUGEN

Nog een tip tot slot. Mocht je ook aan de slag gaan met (meer) notities maken, vergeet dan niet om ook op te schrijven als je ergens een leuke quote voor op verjaardags- of andere felicitatiekaarten ziet. Dat maakt het zoveel persoonlijker dan een paar voorgedrukte regels van Hallmark. Of als je een idee voor een cadeau hebt: schrijf het op! Als je wacht tot de kalender je vertelt dat er iemand iets te vieren heeft en je dan nog een cadeau moet verzinnen, ben je dat allang weer vergeten. Vertrouw niet op je geheugen, het is één grote gatenkaas. Schrijf op, schrijf op, schrijf op!
Zijn je ouders bijvoorbeeld 50 jaar getrouwd komende november? Schrijf dan op: biografie laten maken! En zet een reminder in je agenda een paar maanden daarvoor: Edwin Gitsels van Dit is je leven bellen. Dat is jouw Da Vinci code voor een onvergetelijk, levensveranderend cadeau!

 

 

 

Door Edwin Gitsels / Biografiebureau Dit is je leven - 16/04/20

Het leven is wat je gebeurt terwijl je andere plannen maakt. Nu grote delen van onze maatschappij noodgedwongen tot stilstand zijn gekomen, valt ons op, naast de schone, strakblauwe lucht, het vogelgekwetter en de overbodigheid van publiek bij talkshows, dat we altijd wel heel erg aan het hollen en draven waren. Vanwaar toch die rusteloosheid? De Vlaamse filosoof Ignaas Devisch schreef er in 2016 een boek over dat in deze coronacrisis zeer waardevolle inzichten biedt. Zoals: waarom mogen soms erger is dan moeten…

En toen zat ook ik ineens met een lege agenda. De biografie die ik bijna af had moest even in het vriesvak, want ik kon de 83-jarige hoofdpersoon niet meer bezoeken. Het tv-programma dat ik samen met het team aan het opstarten was, is voor onbepaalde tijd stil komen te liggen, omdat er 2000 man publiek bij verwacht werd en we niet met een cameraploeg langs kunnen bij de kwetsbare mensen die we willen portretteren: kankerpatiënten.

EEN BEETJE RONDHANGEN

Onmiddellijk drongen twee projecten zich aan me op die ik even opzij had gelegd omdat het mijn eigen initiatieven zijn en geen betaalde klantopdrachten: een boek en een documentaire. Maar ik wilde ook van de gelegenheid gebruik maken om achterstallig onderhoud aan ons huis te plegen. Eindelijk het pianospelen weer op te pakken. Me verder te bekwamen in videomontage. Mijn blog nieuw leven in te blazen. Kortom: in no time puilde mijn agenda weer uit met zelfopgelegde taken en bezigheden. Want zo pak ik dat aan: meteen een strakke planning maken, waar ik mijzelf gedisciplineerd aan houd, inclusief elke dag de wekker op kwart over 7 zetten en de dag beginnen met een uur bewegen.

Natuurlijk weet ik ook wel dat het vooral een manier is om in control te blijven. Maar hé, het werkt. Althans, ten dele. Want één ding waar ik ook al jarenlang structureel naar verlang en dat met deze aanpak allesbehalve bereikt wordt, is: rust. Een beetje rondhangen. Me vervelen. Schijnt goed te zijn voor je creativiteit, je ideeënrijkdom en je hart en bloedvaten.

GEEN TIJD TE VERSPILLEN

Maar dat ging ‘m dus niet worden. Hoe weet ik nu al niet meer, maar in diezelfde week kwam het boek Rusteloosheid van Ignaas Devisch op mijn pad. Ik heb een Kobo Plus abonnement, dus ik heb de directe beschikking over duizenden boeken. Ook die van Devisch. Geen tijd te verspillen, ik wilde het nú lezen. Misschien zou het verklaren waar die enorme drang (dwang?) om me te ontwikkelen en om creatief en/of nuttig bezig te zijn vandaan komt. Ledigheid is des duivels oorkussen, het staat nog net niet op mijn voorhoofd getatoeëerd.

Het boek stelde me niet teleur. Devisch gaat terug naar de 14^e eeuw en zet op een rij wat tal van grote denkers over dit fenomeen te zeggen hadden. Dat was meteen inzicht 1: het heeft weinig te maken met De Huidige Tijd, waarin altijd alles maar sneller en sneller gaat.  Neem bijvoorbeeld de Duitse neuroloog Wilhelm Erb, die zei: ‘De ongodsdienstigheid, ontevredenheid en hebzucht zijn in brede lagen van het volk toegenomen; de mateloze uitbreiding van het verkeer en de wereldomspannende netwerken hebben de omstandigheden in het handelsverkeer totaal gewijzigd: alles gebeurt in haast en agitatie.’ Wanneer Erb deze uitspraak deed? In 1893.

LIFE’S WHAT YOU MAKE IT

Overigens, die ongodsdienstigheid waar Erb het over heeft speelt een grote rol in onze rusteloosheid, schrijft Devisch. Door de secularisatie zijn wij als individuen steeds vrijer geworden in onze keuzes. Daarnaast is afkomst een kleinere rol gaan spelen. Je identiteit wordt nu bepaald door je persoonlijke verdienste, door je prestaties. Life’s what you make it, zoals Mark Hollis van Talk Talk zong. Hoe meer we de vrijheid hebben om onze eigen keuzes te maken, hoe meer onze identiteit staat voor het resultaat van die persoonlijke keuzes.

‘We mogen de hele dag zelf bepalen wat we doen en dat brengt een enorme druk met zich mee,’ aldus Devisch. ‘Mogen is soms nog erger dan moeten. Want we worden verantwoordelijk gesteld voor alle keuzes die we maken. We zijn bijgevolg moe van almaar te moeten kiezen, van onszelf te moeten zijn.’
De Duitse filosoof Peter Sloterdijk noemt dat de NV Ik. Coaches adviseren ondernemers en zzp’ers om zichtbaar te zijn, zich te profileren op social media en hun persoonlijke verhaal zoveel mogelijk te vertellen. Zelfrealisatie rules! We zijn constant met onze Ik BV bezig. Daarom komen we tijd tekort en klagen we over tijdsdruk. Dag in, dag uit werken we aan het realiseren van onze ambities en aan het nastreven van een betere versie van onszelf. Devisch: ‘Zelfontplooiing is tegenwoordig een never ending story dat als ideaal zowel in arbeid als in vrije tijd doorwerkt.’

ONBEWOOND EILAND

En dan kan het gebeuren dat we onszelf voorbijlopen. Dan wordt het ons teveel en verlangen we naar een tijd waarin we niets meer verlangen, maar dat is ook weer een verlangen. ‘Wie het druk heeft, verlangt naar een onbewoond eiland. Wie op een onbewoond eiland leeft, verlangt naar de wereld.’

Momenteel leven velen van ons op een onbewoond eiland, metaforisch gesproken. In dit vier jaar geleden verschenen boek was dat voor Devisch nog een hypothetisch gegeven: ‘Elke avond van de week kunnen we naar de film, het theater of een concert; we kunnen zo vaak we willen met vrienden afspreken […], we kunnen vandaag van zoveel proeven dat het inderdaad vaak moeilijk kiezen is. Maar stel je voor dat er niets te beleven valt, dat er geen sportterreinen zijn, dat de plaatselijke bibliotheek dicht is, dat alle festivals en feesten worden afgelast. […] Hoelang zouden we die verlangzaming als prettig ervaren? Anders gezegd: hoe snel zouden we niet rusteloos op zoek gaan naar iets om onze vrije tijd te vullen?’

INKTZWARTE DOEMSCENARIO’S

In die situatie zitten we nu. En, bevalt het? Ikzelf begin het er nu na een maand wel moeilijker mee te krijgen. Ik zou heel graag weer gewoon gezellig uit eten willen of even een biertje doen met vrienden in ons stamcafé.
Maar ik zie ook grote voordelen. Thuiswerken is me altijd al uitstekend bevallen;  ik kwam er gisteren achter toen ik naar de bouwmarkt reed dat ik vier weken niet in mijn auto had gezeten! Dat we nu met z’n allen eens goed nadenken over of alles wat we deden en ondernamen wel echt nodig was, is winst.

Maar tegelijkertijd worden ons inktzwarte doemscenario’s voorgeschoteld over de maatschappelijke en economische gevolgen van deze pandemie. Hoe eerder alles weer op volle stoom is, hoe meer we de schade beperken, aldus het IMF. Maar is dat dan de hoop, dat we zo snel mogelijk weer naar de oude situatie terugkeren, door Devisch als volgt omschreven: ‘Iedereen drijft elkaar tot het uiterste om maar een milliseconde sneller te zijn dan de concurrent. Wat in de sport winnen heet, wordt in de economie gedefinieerd als winst. Wie een economie op tijd doet draaien, zet alle schakels van het systeem onder tijdsdruk: het werk, de consumptie, de productie, de distributie, de ontwikkeling en vernieuwing en het onderzoek.’

KEUZESTRESS

Want steeds sneller is de oplossing niet. We dachten altijd dat we meer vrije tijd zouden overhouden door alle nieuwe technieken, maar het tegendeel is waar.  Die vrijheid schept nieuwe rusteloosheid: wat gaan we met die herwonnen uren doen? Vrijwel alles kan, en dat maakt het juist zo moeilijk om te kiezen. Keuzestress: voor alles waar je voor kiest, bestaan er ook tal van alternatieven.

Wat voor mij werkt, is om van tevoren een weekschema te maken met voor elk dagdeel een activiteit. Dan hoef ik als ik daarmee bezig ben niet meer na te denken over of ik misschien beter iets anders zou kunnen doen. De kunst is om precies de balans te vinden tussen jezelf aan je eigen schema te houden en de vrijheid te nemen om ervan af te wijken als de omstandigheden daarom vragen. Om te voorkomen dat je een slaaf wordt van jezelf. Want dat is weer het andere uiterste van teveel vrijheid.

MINDER WERKEN HELPT NIET

Tot besluit nog een wijze les van Ignaas Devisch uit zijn boeiende boek: ‘Rusteloosheid verdwijnt niet door minder te werken of meer te ontspannen. Dat kan misschien voor even de drukte en de onrust doen verminderen, maar het constante idee dat je iets moet doen of iemand wilt zijn in je leven, hangt niet af van het aantal werkuren. […] Iets in onszelf stuwt ons voort en zorgt ervoor dat we nooit tevreden zijn met onze status-quo, dat wil zeggen met ons leven zoals het zich aandient. Noem het verbeeldingskracht, verlangen, streven of passie. Het zorgt ervoor dat we onszelf verliezen in wat we doen en de vraag is wat daar mis mee is.’

Ofwel: het gaat er niet om hoeveel tijd je ergens in stopt, maar om wát je doet. Maar dan is er ook weer dat andere liedje dat ik maar niet uit mijn hoofd krijg: it ain’t what you do, it’s the way that you do it, that’s what gets results.

Het is om rusteloos van te worden…

 

 

 

 

Door Edwin Gitsels / Biografiebureau Dit is je leven - 18/05/18

Als ik iets leer van de levensverhalen die ik opteken is het wel dat het essentieel is om te luisteren naar je diepste verlangens. Onder het mom van ‘dat is voor mij niet weggelegd’ stoppen we onze dromen soms jarenlang weg. Met de bezwering ‘het gaat toch best goed zo’ negeren we dat stemmetje dat maar blijft zeggen dat er meer is. Totdat het mis gaat en de drang naar een ander leven zich op een pijnlijker manier laat gelden. Dat is misschien wel de belangrijkste les die levensverhalen ons leren…

Lissa Rankin, Amerikaans arts en auteur van de klassiekers Meer Brein, Minder Medicijn en De Helende Werking van je Geest, schrijft in haar blog : ‘De Westerse geneeskunde is niet opgezet als een systeem voor gezondheidszorg maar als een systeem voor ziektemanagement.’ Ze zegt dat haar collega’s en zij worden opgeleid tot uitzonderlijk kundige experts, maar hen wordt niet geleerd hoe ze patiënten met een ernstige chronische ziekte kunnen helpen om betekenis uit hun ziekte te halen. Het kan zijn dat ons lichaam signalen afgeeft dat we niet in lijn leven met onze innerlijke waarden. Wat Rankin ‘de waarheid van de ziel’ noemt. Misschien ondermijnt stress ons immuunsysteem. Mogelijk zijn we ons onvoldoende bewust van de natuurlijke, zelfgenezende mechanismen van ons lichaam. Of belemmeren we onbewust onze spirituele, psychologische of morele groei. Dat zijn allemaal factoren die kunnen bijdragen aan ziek worden.

HET ZELFGENEZENDE VERMOGEN VAN ONS LICHAAM

De medische wereld kijkt naar je lichaam als een systeem en als er iets stuk is, wordt dat zo goed mogelijk gerepareerd. Bij de reparatie van ernstige aandoeningen ontstaat er nogal eens bijkomende schade, zowel fysiek als mentaal. Er is inmiddels volop wetenschappelijk bewijs dat bijvoorbeeld meditatie het genezingsproces bevordert. Dat angst en stress over de ernst en de gevolgen van de ziekte bijdragen aan verergering van diezelfde gevolgen. Dat begint al bij de communicatie vanuit de medische wereld over wat er precies aan de hand is en hoe het plan van aanpak gaat zijn. Als er onduidelijke of tegenstrijdige signalen aan de patiënt worden afgegeven vermeerdert dat de angst en de stress, en dat ondermijnt het immuunsysteem en het zelfgenezende vermogen van ons lichaam.

Toen ik net begonnen was met mijn biografiebureau Dit is je leven was ik te gast bij Beau van Erven Dorens in RTL Summer Night om erover te vertellen. Ik zat daar samen met Annemieke Raatsie omdat ik een documentaire over haar maak. Annemieke kreeg in 2000 te horen dat ze nog twee jaar te leven had. Dat is nu 18 jaar geleden en ze is nog steeds springlevend. In 2006 is ze moeder geworden van een zoon, Nathan, en ze werkt als opnameleider bij onder andere Nieuwsuur. Ze heeft meer dan 40 operaties ondergaan, mist een long en een stuk van haar lever, maar ze gaat maar door. Een ijzersterke vrouw met een hart zo groot als Ibiza.

UITZONDERLIJKE POSITIVEIT EN LEVENSLUST

Een paar keer per jaar wordt ze gescand om te kijken hoe de stand van zaken is. Dat is vanzelfsprekend altijd weer stressvol en spannend, en in februari 2017 waren haar markers flink gestegen. Paniek in de tent. Op Facebook postte ze: ‘Wat er ook gebeurt, ik moet en zal de bar mitswa van Nathan meemaken in 2019.’ Ik dacht: dat is een film. Ik heb haar een brief gestuurd en gevraagd of ik haar met de camera mocht volgen tot en met die bar mitswa. Dat mocht. Gelukkig bleek alles snel weer onder controle en momenteel gaat het goed met haar. Ze viert het leven uitbundig en is een en al dankbaarheid.

Ik zei in de uitzending tegen Beau dat het universele thema van mijn documentaire is: heeft een positieve levenshouding invloed op onze gezondheid en op onze genezingsprocessen? Heeft de uitzonderlijke positiviteit en levenslust van Annemieke invloed op het verloop van haar ziekte? Ik had Lissa Rankin gelezen en ik geloof oprecht dat je lichaam en geest niet kunt scheiden en dat een oprecht geloof in genezing kan helpen om te genezen. Beau reageerde daar fel op en zei dat dat een gevaarlijke uitspraak is. Omdat je volgens hem daarmee zegt dat als iemand bijvoorbeeld aan kanker overlijdt, hij of zij niet voldoende positief is geweest, dus de dodelijke afloop aan zichzelf te wijten heeft. Maar dat is niet wat ik beweer. Ik beweer überhaupt niets, ik neem geen standpunt in dat ik vervolgens wil bewijzen, nee, ik onderzoek.

DROMEN EN ZINGEVING

Als er iemand is die onwaarschijnlijk sterk en positief was, was het wel Menno Buch die ik in zijn laatste fase intensief heb meegemaakt. Dat hij in juli 2014 toch aan de gevolgen van kanker overleed is niet omdat hij niet positief genoeg was, zo zit het blijkbaar niet in elkaar. Het is geen één op één relatie, het is geen afweging van zoveel gram positiviteit tegen zoveel gram woekerende cellen. Het ligt veel gecompliceerder dan dat.

Maar waar ik heilig in geloof is dat als we ons leven leiden in lijn met onze innerlijke behoeftes, waarden, dromen en zingeving, als we sterke banden hebben met vrienden en familie, als we veelvuldig in flow leven en genieten van ons werk of onze activiteiten, als we in balans zijn, als we leren en groeien, we minder kans hebben om ziek te worden. En als we toch ziek worden, grotere kans hebben om te genezen. Ernstige, chronische stress en angst zijn grotere bedreigingen voor onze gezondheid dan ongezond eten of te weinig bewegen.

JE ESSENTIËLE EN JE SOCIALE ZELF

Martha Beck schrijft in haar prachtige boek Finding Your Own North Star dat we een essentieel zelf en een sociaal zelf hebben. Je essentiële zelf leidt de weg naar vervulling en geluk, dat is wie je werkelijk bent. Je sociale zelf heb je geconstrueerd door je opvoeding en je omgeving, dat is wie je denkt dat je voor anderen moet zijn. Als je hem (of haar) teveel negeert, vindt je essentiële zelf altijd manieren om aandacht te vragen. Om te zorgen dat je naar hem luistert. Vermoeidheid is bijvoorbeeld een veel voorkomend signaal. Verslavingen, onrust, depressie, burnout, allemaal uitingen van een verwaarloosd essentieel zelf.

Lieke, een vrouw van 79 wiens levensverhaal ik aan het schrijven ben, vertelde mij dat zij toen ze eind 40 was er slecht aan toe was. Ze was 15 kilo te zwaar, ze had een administratieve baan die ze haatte en haar drie kinderen waren het huis uit. Ze was voortdurend moe en de relatie met haar man stond op een bedenkelijk laag pitje. Op een dag werd ze door een vriendin meegetroond naar een avondcursus Kunstgeschiedenis. Zoals ze zelf zegt: ‘Het was alsof ik de zevende hemel betrad.’

Ze nam ontslag, ging full time studeren en is gaan schilderen. Iets waarvan ze altijd had gedacht dat dat ‘voor mij niet weggelegd was’. Ze viel 12 kilo af, herkreeg haar energie, scheidde van haar man die dat ‘gefröbel met verf’ maar niks vond en woest was dat ze ontslag had genomen, want ‘waar gaan we nu van op wintersport?’, en begon een nieuw leven. ‘Ik was gered,’ zo omschrijft ze het. Ze had haar essentiële zelf hervonden, haar eigen North Star.

‘MIJN COACH WAS MIJN LICHAAM’

Vijf jaar later trouwde ze voor de tweede keer, met een beeldhouwer. Breed hebben ze het nooit gehad, maar ze inspireerden elkaar en genoten van hun kleine huisje op het Brabantse platteland. Haar tweede man overleed vier jaar geleden. Ze mist hem enorm, maar ze is gelukkig en intens tevreden met wat het leven haar heeft gebracht. ‘Ik scoorde drie keer in de eerste helft: mijn kinderen. Maar in de tweede helft zat ik pas echt in de wedstrijd,’ lacht ze.
Wie was je coach en wat heeft hij in de rust tegen je gezegd, vroeg ik. ‘Mijn coach was mijn lichaam,’ zei ze, ‘dat zei: ik ben moe, ik ben te dik, ik heb overal pijntjes. Waarom is dat? Waarom doe je me dit aan? Hoezo heb je het zover laten komen? Toen heb ik het roer omgegooid en ben ik naar mezelf gaan luisteren. Wat ik toen hoorde, was niet nieuw, maar ik had het weggestopt omdat ik had bedacht dat mijn gezin mijn oude ik nodig had. Achteraf denk ik dat ze meer aan me hadden gehad als ik veel eerder was gaan schilderen.’

Een wijze les, en de belangrijkste les die je leert van levensverhalen: de mensen die ik interview hebben nooit spijt van wat ze wel gedaan hebben, maar wel van wat ze niet gedaan hebben.

 

Door Edwin Gitsels / Biografiebureau Dit is je leven - 03-05-18

“Het leven is een zaak van keuzes maken, en elke keuze die je maakt, maakt jou.” Aldus John C. Maxwell, auteur van bestsellers over leiderschap. We maken de hele dag door keuzes: hoe laat sta je op? Ga je wel of niet sporten? Wat trek je aan vandaag? Wat neem je als ontbijt etc etc. Waar ik het hier over wil hebben zijn de grote levenskeuzes: ontslag nemen en voor jezelf beginnen. Trouwen. Een huis kopen. Scheiden. Stoppen met de pil. Emigreren. Grote investeringen doen. Keuzes waar je soms weken van wakker kunt liggen. En waarvan de gevolgen de loop van je leven sterk kunnen beïnvloeden. Hier volgen 4 technieken die je helpen bij grote levenskeuzes.

1/ Maak een lijst met voor- en nadelen. Maar niet zomaar…

Als je bewijsmateriaal verzamelt voor wat de voor- en nadelen zijn, heb je een duidelijker overzicht van wat de gevolgen kunnen zijn van je keuze. Ja, dûh, denk je nu, dat kan ik zelf ook wel bedenken. Lees toch even verder, want zomaar die lijst maken is niet genoeg, daar komt meer bij kijken.
Zet er ook bij welk gewicht je aan elk voor- of nadeel toekent. Is het salaris van die nieuwe baan belangrijker dan de secundaire voorwaarden? Of de vrijheid van handelen die je hebt? Of de reistijd? Geef punten aan elk aspect op je lijst.

De drie belangrijkste gebieden waarop je de criteria voor je keuzes toetst zijn:
A/ welk doelen wil je bereiken
B/ wat zijn je principes, je kernwaarden
C/ wat zegt je intuïtie, je gevoel?

A/ is fundamenteel. We zijn sterren in kortetermijndenken. Bijvoorbeeld als verhuizen betekent dat je dit jaar niet op vakantie kunt: dan maar even niet. Maar wat als de hypotheekrente laag staat en je wilt ooit minder gaan werken? Wat als je over een paar jaar kinderen wil maar kamers tekort komt?  Kortom: zaken die op lange termijn pas spelen. Bedenk wat je keuzes op lange termijn voor je doelen betekenen.

Als je een keuze maakt zonder rekening te houden met de dingen waar je echt in gelooft (B) is de kans groot dat je daar later spijt van krijgt. Omdat je er niet duurzaam gelukkig van wordt. En vergeet ook niet in je afwegingen mee te nemen wat de gevolgen voor alle betrokkenen zijn! Dat wil niet zeggen dat je dat moet laten overheersen. Uiteindelijk is het jouw leven. Maar neem het wel in overweging om te voorkomen dat je onverhoeds besprongen wordt door schuldgevoelens.

Intuïtie of angst?

Je intuïtie volgen (C) is lastig, want hoe weet je of het je innerlijke kompas is of angst? Angst is een van de grootste obstakels op de weg naar het ontwikkelen van en vertrouwen op je intuïtie. Bij elke beslissing die we nemen voorspellen we de toekomst. We houden rekening met wat we denken dat er gaat gebeuren. Niks mis mee, zou je denken. Maar het probleem is dat wij heel slecht zijn in voorspellen. Mensen hebben een sterke neiging om de gevolgen van hun beslissingen te overdrijven. We denken dat rijkdom ons gelukkig zal maken. Of dat gehandicapt raken ons leven zal verwoesten. In de praktijk blijkt dat in beide gevallen mee te vallen. Dus luister goed naar je gevoel, maar laat het niet allesbepalend zijn.

Het beste is een evenwicht tussen feiten en cijfers enerzijds en je gevoelens en emoties anderzijds. Een andere valkuil is dat we vaak geneigd zijn om de feiten en cijfers die ons gevoel gelijk geven, voorrang te geven. Het is soms pijnlijk en het vraagt om zelfdiscipline, maar verzamel ook gegevens die de beslissing onderbouwen die tegenovergesteld is aan wat je gevoel je ingeeft. Pas dan bereik je een evenwichtig besluit.

2/ Schakel hulptroepen in

Het helpt enorm als je eerlijk tegen jezelf bent en toegeeft dat je niet alles weet. Zoek input en advies bij alle deelgebieden van je keuze die buiten je kennisveld liggen. Ga op zoek naar mensen die een vergelijkbare beslissing hebben genomen in het verleden. En dan liefst natuurlijk mensen die je kent en vertrouwt, aan wiens oordeel je waarde toekent. Vertel ze waar je mee worstelt en vraag om advies, niet om bevestiging. Je hebt niets aan mensen om je heen die alleen maar zeggen wat je wilt horen. Probeer een zo gevarieerd mogelijke meedenktank te formeren, bestaande uit mensen van wie je zeker weet dat ze het beste met je voor hebben.

Wees je er wel van bewust dat jij en niemand anders de uiteindelijke keuze maakt. Dat is best tricky, want we denken vaak dat we onafhankelijk denkende individuen zijn die zich niet laten beïnvloeden wat anderen vinden en willen. Maar in werkelijkheid is niemand immuun voor sociale druk. Zo zitten we als groepsdier nu eenmaal in elkaar. Is ook niet erg, zolang je je er maar bewust van bent.
Overigens is het bij minder ingrijpende keuzes als ‘welke televisie of laptop zal ik kopen?’ eveneens aan te raden om een betrouwbare bron te interviewen die onlangs een vergelijkbare aanschaf heeft gedaan, in plaats van tot in den treure websites en winkels af te struinen. Als hij/zij er blij mee is, ben jij dat vast ook!

3/ Stel jezelf deze vier vragen

Neem een keuze in gedachten, bijvoorbeeld: ja, ik koop dat hoekhuis aan het Fundaplein. En stel jezelf dan de volgende vier vragen:

1: wat zijn de meest waarschijnlijke gevolgen van deze keuze?
2: maar ook: wat zijn de minst waarschijnlijke gevolgen van deze keuze?
3: wat zijn de meest waarschijnlijke gevolgen van als ik het toch niet doe?
4: wat gebeurt er als ik het tegenovergestelde doe? (in dit voorbeeld: de rest van mijn leven in mijn huidige huurflat blijven wonen).

Je zult zien: dat helpt.

4/ Hanteer de Vijf Waaroms van Sakichi Toyoda.

Sakichi wie? Sakichi Toyoda, de oprichter van Toyota. (Wat zijn er toch veel filosofen onder legendarische autobouwers. Henry Ford en Elon Musk kunnen er bijvoorbeeld ook wat van!)  Hij bedacht de Vijf Waaroms, waarbij als er iets fout ging je vijf keer ‘waarom?’ moest vragen en dan kwam je bij de ware oorzaak uit.

Een voorbeeld:
Waarom (1) heb je je deadline niet gehaald?

Omdat ik een uur later ben begonnen dan ik gepland had.

Waarom (2)?

Omdat ik eerst 5 kilometer ben gaan hardlopen.

Waarom (3)?

Omdat ik pas twee keer had gesport deze week.

Waarom (4)?

Omdat ik tijd tekort kwam

Waarom (5)?

Omdat veel dingen die ik inplan meer tijd blijken te kosten dan ik dacht.

Met andere woorden: je hebt je deadline niet gehaald omdat je onderschat hoeveel tijd dingen kosten. Je zult dus ruimer moeten plannen.

Het werkt ook met grote beslissingen:
Waarom wil je voor jezelf beginnen (1)?

Omdat ik meer vrijheid wil.

Waarom (2)?

Omdat ik zelf wil kunnen bepalen wanneer ik werk en waaraan.

Waarom (3)?

Omdat ik er steeds meer moeite mee heb als anderen voor mij bepalen wat ik moet doen en wanneer.

Waarom (4)?

Omdat ik tijd veel belangrijker ben gaan vinden dan geld.

Waarom (5)?

Omdat de gemiddelde leeftijd waarop mensen die ik ken overlijden steeds dichter bij mijn eigen leeftijd komt.

Voilà! Je wilt voor jezelf beginnen omdat je levensverwachting afneemt. Als je dat weet, kun je vervolgens een afweging maken of je dat voldoende cq de juiste reden vindt.

 

Tot slot nog drie overwegingen

1/ Uit onderzoek blijkt dat snelle beslissers, zelfs bij gebrekkige informatie, vaker tevreden zijn over hun keuzes dan mensen die uitgebreid research doen en zorgvuldig hun opties afwegen.

2/ En als het uiteindelijk toch mis gaat, maar je hebt de volledige verantwoordelijkheid voor je keuze genomen, dan weet je dat je je best hebt gedaan en waardevolle informatie hebt opgedaan voor de volgende keuze.

3/ Een keuze waarbij je van een kilometer afstand ziet wat de beste optie is, noemen we een no-brainer. Een voorbeeld is: wel of niet mijn gratis e-book ‘Schrijf je levensverhaal in 8 stappen’ downloaden. Dan kan hier!